Coraz częściej pytacie nas o konstytucje mieszane np. Vata – pitta lub pitta – vata w kontekście doboru olejów ziołowych do ciała, ale również diety w poszczególnych porach roku. Poniżej tekst, który mamy nadzieję trochę przybliży temat konstytucji, czyli natury oraz obecnej nierównowagi w organizmie. Gotowi? No to zaczynamy.
Najczęściej spotykanym pojęciem w ajurwedzie, które usłyszycie w trakcie konsultacji u lekarza/konsultanta ajurwedyjskiego jest prakriti. Prakriti to nasza natura. Prakriti pochodzi od sanskrckiego słowa „przyroda”, czyli coś dane nam przy narodzinach. W terminologii ajurwedyjskiej określa się nim proporcje dosz danych w momencie poczęcia. Coś co nigdy się nie zmieni. Jeśli będziemy utrzymywać te proporcje w naturalnej równowadze, pozostaniemy zdrowi.
Drugim istotnym pojęciem jest tzw. Vikriti. To właśnie vikriti będziemy brali głownie pod uwagę wybierając dietę lub produkty pielęgnacyjne. Vikriti to nasz stan obecny. Im bardziej różni się od naturalnego, tym mniej równowagi w organizmie. Przy dobieraniu diety, ziół, zabiegów i stylu życia powinniśmy kierować się właśnie vikriti. Natura – prakriti –nie zmieni się, jednak może zostać przysłonięta przez jakąś nierównowagę. Wówczas należy tę zasłonę oczyścić. Robimy to właśnie poprzez obniżanie obecnie dominującej doszy – vikriti.
Ajurweda, najstarsza nauka o zdrowiu, podkreśla, że wszystko nieustannie w nas oraz wokół nas się zmienia. Zmiana jest jedyną pewną na tym świecie. W związku z ową nieustannie zmieniającą się naturą wszechświata zaburzeniu ulega również nasza równowaga. Powietrze, przestrzeń, ogień, woda i ziemia nieustannie w nas tańczą, transformują. Nieustannie tańczą w nas vata, pitta i kapha, trzy ajurwedyjskie dosze (więcej na ich temat znajdziesz w zakładce ajurweda). W zależności od pory roku, naszej kondycji psychicznej i fizycznej, nastroju, pogody, a nawet wilgotności powietrza czy kłótni w pracy, zmienia się nasze zapotrzebowanie energetyczne. Odpowiednio potrzebujemy ochładzających, rozgrzewających, mokrych lub suchych, słodkich, , kwaśnych, słonych, ostrych, gorzkich lub cierpkich pokarmów oraz smaków. Potrzebujemy nawilżających i rozgrzewających lub delikatnie ochładzających i osuszających nadmiar wilgoci (np. W trakcie upalnego lata) produktów pielęgnacyjnych.
Twoja konstytucja składa się tylko z jednej doszy? Jesteś w bardzo komfortowej sytuacji. Dlaczego? Kiedy już uda ci się ją określić, dość szybko nauczysz się nią „nawigować”. W przewidywalny sposób będziesz reagować na określone sytuacje np. zmieniającą się pogodę czy ostry smak. Jak pisze Robert Svoboda: „Osoby o dwudoszowej konstytucji –vata-pitta, pitta-kapha oraz vata-kapha – to osobowości, które w pewnym sensie zawsze są rozdwojone: w pewnych warunkach będzie dominować jedna dosza, a w innych druga. (…) Trzeba zachować równowagę między wymaganiami dwóch bardzo różniących się od siebie typów. Większość osób ma dwudoszową konstytucję.”
Czym jednak powinno odróżniać się menu osób takich jak ja czy Maciek, które posiadają nierównowagę zarówno vata jak i pitta? Prostej i przejrzystej odpowiedzi na to pytanie udziela Robert Svoboda, jednej z najbardziej znanych lekarzy ajurwedyjskiech na świecie w „Prakriti odkryj swoją pierwotną naturę”: „(…) Zazwyczaj osoby o konstytucji vata – pitta powinny stosować dietę pozwalającą na kontrolowanie vata jesienią i zimą, a dietę kontrolującą pitta – wiosną i latem. Ponieważ smak ostry zwiększa zarówno vata, jak i pitta, a smak słodki sprawuje kontrolę nad obiema tymi doszami, osoby vata – pitta powinny w szczególności unikać pikantnych, ostrych pokarmów oraz wywoływanego przez nie gniewu, a zamiast tego we wszystkim co robią czy spożywają powinny dążyć do smaku słodkiego.(…)” Z kolei „(…) Osoby typu vata – kapha powinny skupić się na kontrolowaniu vata latem i jesienią, a kapha zimą i wiosną. Ponieważ zarówno vata, jak i kapha są chłodne i potrzebują gorąca, osoby tego typu powinny wybierać smaki kwaśny, słony i ostry, czyli rozgrzewające, zamiast smaków słodkiego, gorzkiego i cierpkiego, czyli wychładzających. Latem i jesienią można wybierać kwaśny i słony, lecz należy je zrównoważyć za pomocą słodkiego. Zimą i wiosną nie trzeba rezygnować ze smaku ostrego, lecz należy go zrównoważyć gorzkim i cierpkim. (…)”
Brzmi zawile i skomplikowanie? Skupmy się na rzeczach najprostszych. Nauczmy się obserwować pogodę, własne ciało, emocje. Zauważać jak jesienią i zimą w chłodne, mroźne dni nasza skóra staje się sucha i pozbawiona blasku. Jak spada nasza koncentracja i poziom energii życiowej. Dostrzegać jak w letnie, upalne miesiące pocimy się i stajemy się podatni na złość. A następnie na podstawie tych obserwacji, naszej rosnącej samoświadomości, wybierajmy odpowiednie zabiegi olejowe, zioła i produkty, które są idealnie dostosowane do naszych potrzeb. Co to w praktyce oznacza? Jeśli jesteście zatem doszą mieszaną (jak większość z nas) w okresie jesienno – zimowym najprawdopodobniej odpowiednim wyborem będzie olej ziołowy do ciała VATA Prakritii. Szczególnie jeśli skóra ma tendencję do przesuszania się, włosy zimą stają się suche i łamliwe, a trawienie słabsze. Olej ten będzie rozgrzewał, nawilżał i ochraniał skórę, stawy, kości. Będzie poprawiał nasze trawienie. Z kolei w okresie wiosenno – letnim (z naciskiem na cieplejsze miesiące w roku) najodpowiedniejszym produktem pielęgnacyjnym będzie olej ziołowy do ciała PITTA Prakriti. Używamy go w upalne letnie dni oraz wyjeżdżając do ciepłych zakątków globu. Delikatnie ochładza on, usuwa nadmiar wilgoci (dlatego zimą może powodować wysuszenie skóry) i redukuje zaczerwienienia na skórze. Więcej na temat olejów znajdziesz w zakładce NASZE PRODUKTY…